dr hab. Małgorzata Filipowicz adiunkt
Wydział Neofilologii
Dyscyplina naukowa:
literaturoznawstwo
Zainteresowania badawcze:
Zainteresowania badawcze
1. Związki psychologii ze współczesną kulturą (literatura, kino, film, teatr i malarstwo);
2. Children studies. Współczesna kultura dla dzieci i młodzieży w Polsce i krajach niemieckojęzycznych;
3. Game studies w kulturze i innych dyscyplinach naukowych;
4. Literatura austriacka po 1945 roku.
Obecny profil badawczy
Obecnie moje badania naukowe, których rezultaty zamieszczam w artykułach naukowych, popularnonaukowych oraz rozdziałach monografii i recenzjach, koncentrują się w przede wszystkim na eksploracji problematyki Children studies. Współczesna kultura dla dzieci i młodzieży w Polsce i krajach niemieckojęzycznych po 1945 roku.
Children studies funkcjonuje w obiegu naukowym przede wszystkim jako Childhood Studies lub Children's Studies, czyli multidyscyplinarna dziedzina, która wykorzystuje wszystkie możliwe obszary badań, by zrozumieć dzieciństwo jako kategorię doświadczaną przez dzieci w ujęciu historycznym lub współcześnie. Moje studia nad dzieciństwem precyzują fenomen dziecka i dzieciństwa przede wszystkim z perspektywy komparatystyki kulturoznawczej, tzn. analizie porównawczej poddawane są fenomeny, motywy, toposy, formy i struktury dzieł literackich, które przybliżają współczesnym odbiorcom związki polsko-niemieckie we współczesnych utworach dla dzieci i młodzieży. Perspektywa literaturoznawczo-kulturoznawcza jest często wzbogacana w moich badaniach poprzez wprowadzenie narzędzi badawczych i zakresów tematycznych przynależnych takim dziedzinom, jak psychologia, pedagogika, socjologia. Dzieciństwo w ujęciu naukowym wydaje się być niezwykle złożonym zjawiskiem społecznym, którego nie można utożsamiać z fenomenem uniwersalnym. Dzieciństwo jest w dużej mierze fenomenem społecznie konstruowanym, dlatego w moich rozważaniach naukowych oraz podczas wystąpień na konferencjach, odwołuję się do dorobku nauk społecznych (zwłaszcza antropologii, ekonomii, historii i socjologii), humanistycznych (zwłaszcza literatury, religii, filozofii, pedagogiki i sztuk pięknych) oraz behawioralnych (psychologii). W tym kontekście moje badania ogniskują się na analizie fenomenu dziecka i dzieciństwa we współczesnej literaturze dziecięcej i młodzieżowej polskiej i niemieckojęzycznej z następujących perspektyw:
1. Echa rewolucji obyczajowej z 1968 roku w tekstach polskich i niemieckojęzycznych dla dzieci po 1945 roku,
2. Dzieci i młodzież wobec zagrożeń współczesnego świata,
3. Edukacja dzieci i młodzieży,
4. Dziecko a współczesne technologie – projekty z muzyką cyfrową, gry edukacyjne, eksperymenty artystyczne tworzone przez same dzieci,
5. Współczesne bajki dla dzieci i młodzieży oraz ich funkcje,
6. Kategorie estetyczne w polskiej i niemieckojęzycznej literaturze dla dzieci i młodzieży,
7. Czarna pedagogika i postaci anarchicznych dzieci w polskim i niemieckim kręgu kulturowym,
8. Współczesna popkultura dla dzieci i młodzieży a dialog z tradycją.
description of research interests:
Research interests
1. Links between psychology and modern culture (literature, cinema, film, theatre, and painting);
2. Children studies. Contemporary children- and youth-oriented culture in Poland and German-speaking countries;
3. Game studies in culture and other scientific disciplines;
4. Post-1945 Austrian literature.
Current research profile
Nowadays my research, the results of which I publish as scientific and popular science papers, chapters in monographs, and reviews, focuses mainly on exploring the issues in and around Children studies: Contemporary Polish and German language literature for children and teenagers after 1945.
Children studies are commonly referred to in the scientific circles as Childhood Studies or Children’s Studies, i.e. a multidisciplinary field exploring all possible areas of research to gain insights into childhood as a category experienced by children from the historical or modern-day perspective. My studies on childhood examine the phenomena of child and childhood primarily from the perspective of cultural comparative approach, which applies comparative analysis techniques to phenomena, motifs, topoi, forms and structures of works of literature for children and adolescents that familiarise contemporary readers with the Polish-German relations. I often supplement this literary and cultural studies perspective by incorporating research tools and topics characteristically explored in psychology, pedagogy, and sociology. From the scientific point of view, childhood appears to be a highly complex social phenomenon, one that cannot be equated with a universal phenomenon. To a large degree childhood is a social construct, which is why in my papers and presentations I often draw on the findings of social sciences (in particular anthropology, economics, history, and sociology), humanities (especially literature, religion, philosophy, pedagogy and fine arts), and behaviour science (psychology). In this context, my studies focus on analysing the phenomenon of child and childhood in contemporary Polish and German literature for children and young adults from the following perspectives:
1. Traces of the 1968 moral revolution in Polish and German-language texts for children after 1945,
2. Children and youth facing the challenges of today,
3. Education of children and youth,
4. Children and modern technology: digital music projects, educational games, artistic experiments created by children themselves,
5. Contemporary folk tales for children and young readers, and their functions,
6. Aesthetic categories in Polish and German language literature for children and youth,
7. Poisonous pedagogy and the figures of anarchic children in Polish and German culture,
8. Contemporary popular culture for children and youth, and the dialogue with tradition.
Realizowane projekty:
Projekty badawcze
1. Udział w projekcie badawczym Związki literatury z muzyką, który został częściowo sfinansowany ze środków BST. Efektem prac jest monografia: Katarzyna Grzywka-Kolago, Małgorzata Filipowicz, Maciej Jędrzejewski: Texte komponieren, von Klängen erzählen. Studien zu den Beziehungen von Literatur und Musik.: Danziger Beiträge zur Germanistik. Peter Lang Verlag, Berlin u.a. 2019, Band 58. Mój artykuł naukowy zamieszczony w tomie dotyczy analizy komparatystycznej figury literackiej Franza Schuberta w biografii Franz Schubert. Briefe. Tagebuchnotizen. Gedichte (1975) Ericha Valentina i powieści biograficznej Schubert (1996) Petera Härtlinga. Portret Schuberta pióra Valentina skupia się w głównej mierze na ukazaniu egzystencji Franza Schuberta jako kompozytora, natomiast w utworze Härtlinga czytelnik jest konfrontowany w przeważającej części z życiem człowieka, który był genialnym kompozytorem. Los Schuberta zarysowany na kartach powieści biograficznej niemieckiego pisarza Petera Härtlinga stanowi dla współczesnego czytelnika możliwość ponadczasowej identyfikacji ze stanem ducha i dylematami emocjonalno-egzystencjalnymi ludzi żyjących w XIX wieku.
2. Udział w projekcie badawczym Märchen und Spiel (Bajka a gra), który został zrealizowany w ramch prac Bajkoznawczego Zespołu Interdyscyplinarnego i został sfinansowany między innymi z mikrograntu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza. Efektem prac jest monografia: Grzywka-Kolago, Małgorzata Filipowicz, Maciej Jędrzejewski (Hg.): Mӓrchen und Spiel. [Warschauer Beitrӓge zur Mӓrchenforschung]. Warszawa 2021, Bd. 1.
Projekt dotyczy korelacji między pojęciami ,bajka῾ a ,ludus῾ i obejmował między innymi następujące obszary badawcze: game studies, recepcję bajek we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej, motywy i postaci bajkowe we współczesnej kulturze (literaturze, filmie, teatrze) i popkulturze. W centrum moich badań w ramach tego projektu była bajka literacka w literaturze niemieckojęzycznej II połowy XX wieku oraz jej formy i cechy ejdetyczne w kulturze dla dzieci i młodzieży niemieckiego obszaru językowego po 1945 roku. Badania miały na celu analizę gier/zabaw językowych oraz form, struktur i toposów bajkowych w twórczości literackiej Michaela Endego.
research projects implemented:
Research projects
1. Participation in the research project titled Correspondences between literature and music partly supported with BST funds. The deliverable is the monograph by Katarzyna Grzywka-Kolago, Małgorzata Filipowicz, Maciej Jędrzejewski titled Texte komponieren, von Klängen erzählen. Studien zu den Beziehungen von Literatur und Musik.: Danziger Beiträge zur Germanistik. Peter Lang Verlag, Berlin u.a. 2019, Band 58. My paper in this book discusses comparative analysis of the literary figure of Franz Schubert in the biography titled Franz Schubert. Briefe. Tagebuchnotizen. Gedichte (1975) by Erich Valentin and Peter Härtling’s biographical novel Schubert (1996). Valentine’s portrayal of Franz Schubert focuses on depicting his existence as a composer, while Härtling mostly confronts his readers with the life of a man who was also a composer extraordinaire. The events of Schubert’s life described in Härtling’s biographical novel enable readers to overcome the distance in time and identify with the spiritual state, as well as the emotional and existential dilemmas of people living in the 19th century.
2. Participation in the research project titled Märchen und Spiel (Folk Tales and Play), conducted as part of the work of the Folk and Fairy Tales Studies Interdisciplinary Research Group and was supported, among others, with a micro-grant Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza (Initiative for Excellence: Research University). The resulting deliverable is the monograph by Grzywka-Kolago, Małgorzata Filipowicz, Maciej Jędrzejewski (Hg.): Mӓrchen und Spiel. [Warschauer Beitrӓge zur Mӓrchenforschung]. Warsaw 2021, 1.
The project explored the correspondences between the terms “folk tale” and “ludus”, covering research fields including game studies, reception of folk tales in contemporary German literature, fairy tale motifs and characters in today’s culture (literature, film, theatre) and pop culture. My work on this project concentrated on literary fairy tales in German-language literature of the 2nd half of 20th century with their forms and eidetic qualities in culture for children and youth within the German-speaking territories after 1945. The purpose of the research was to analyse language games/play and fairy tale forms, structures and topoi in the literary works of Michael Ende.
Słowa kluczowe:
studia nad dzieckiem i dzieciństwem, teoria gry, kultura niemieckojęzyczna, literatura niemieckojęzyczna
Słowa kluczowe:
children studies, game studies, german culture, german literature
Kontakt:
Odnośniki:
Odnośniki:
« Wstecz